Skip to content
- ଏମ୍. ଜାମସେଦଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି କାହାଣୀର ଜୀବନରେଖା, ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କିନ୍ତୁ କମ୍ ପ୍ରଶଂସିତ କାହାଣୀ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ, କିପରି ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ପରିବହନ-ସଂଯୋଗ-ସଚେତନ ସାର୍ବଜନୀନ ନୀତିରେ ରଣନୈତିକ ନିବେଶ ଜାତୀୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ଗୁଣାତ୍ମକ ଲାଭାଂଶ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବ। ଗତ ଦଶନ୍ଧି (୨୦୧୪-୨୦୨୪) ମଧ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରଗତିକୁ ଏହାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ପ୍ରଗତିର ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସମୟ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରେ ଏବଂ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଜି ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ଦ୍ରୁତତମ ଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ।
- ତେବେ, ଭାରତର କାହାଣୀକୁ କ’ଣ ଭିନ୍ନ କରେ ଏବଂ ସମାନ ବିକାଶ ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷା ଥିବା ଦେଶ ଏବଂ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ଏହାକୁ ଏକ ଶିକ୍ଷା ଦିଏ? ମୁଖ୍ୟ କଥା ହେଉଛି ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ନୀତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ, ଯାହାକୁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଭାବରେ ସଂକ୍ଷେପ କରାଯାଇପାରେ ଯେ ରେଳବାଇ ପାଇଁ ଯୋଜନା ଭାରତ ସହିତ ଏବଂ ଭାରତ ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି।
- ଏହାର ଅର୍ଥ ଥିଲା ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ହେବା ସହିତ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ସୁଲଭ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ସ୍ୱୀକାର କରିବା। ଭାରତରେ 22.4 ନିୟୁତ ଲୋକ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଜୀବନର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଦୈନିକ ଏହି ସେବା ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି। ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇକୁ ସମାନ୍ତରାଳ ଭାବରେ ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାବରେ ବିକାଶ କରିବାକୁ ପଡିବ ଯାହା ଦେଶର ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ 5 ଟ୍ରିଲିୟନ ଡଲାର ଅର୍ଥନୀତି ହେବାର ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷାକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ।
- ଏଥିପାଇଁ ବ୍ୟବସାୟ ପଦ୍ଧତିରେ ଏକ ବୈପ୍ଳବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା। ଅତୀତରେ, ରେଳବାଇକୁ ଧୀର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର, ଆଧୁନିକୀକରଣର ଅଭାବ ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମିର କ୍ଷମତା ସଂତୃପ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ସମାଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା। ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଜ୍ଞାନ ବିନା ପୁରୁଣା ମାନସିକତାକୁ ଧରି ରହିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏପରି ସମାଲୋଚନା ଏବେ ବି କରାଯାଏ, ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ନେଟୱାର୍କ ବିକାଶ ପ୍ରାୟତଃ 1950 ପରଠାରୁ ଧୀରେ ଧୀରେ 68,000 କିଲୋମିଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ବୋଲି ସମାଲୋଚନା କରାଯାଏ, ଏହା ଅନୁଭବ ନକରି ଯେ କ୍ଷମତାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧି ଟ୍ରାକ୍ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ସହିତ ଜଡିତ, ଯାହା ଆଜି 1,32,000 କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ରହିଛି।
- ପୂର୍ବ ଦଶନ୍ଧି ସହିତ ଏହାର ପ୍ରଦର୍ଶନର ଦଶ ବର୍ଷର ତୁଳନା ଏହା ପ୍ରମାଣିତ କରେ। 2014 ରୁ 2024 ମଧ୍ୟରେ ମୋଟ 31,000 କିଲୋମିଟର ନୂତନ ଟ୍ରାକ ବିଛାଯାଇଛି ଯାହା 2004 ରୁ 2014 ମଧ୍ୟରେ 14,900 କିଲୋମିଟର ଥିଲା। ସେହିପରି କ୍ରମାଗତ ମାଲ ପରିବହନ 8473 ନିୟୁତ ଟନ୍ ରୁ 12660 ନିୟୁତ ଟନ୍ କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ 8.64 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ବଦଳରେ 18.56 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ରାଜସ୍ୱ ଅର୍ଜନ କରିଛି; 5,188 କିଲୋମିଟର ତୁଳନାରେ 44,000 କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ବିଦ୍ୟୁତୀକରଣ, କାର୍ବନ ପାଦଚିହ୍ନ ସଂରକ୍ଷଣ; ଗତ ଦଶନ୍ଧିରେ ଶୂନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ 2741 କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ସମର୍ପିତ ମାଲ ପରିବହନ କରିଡର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି, ଲୋକୋ ଉତ୍ପାଦନ 4695 ରୁ 9168 କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ରେଳ କୋଚ୍ ନିର୍ମାଣ 32000 ରୁ 54000 କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଉତ୍ପାଦକତା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତାର ସମସ୍ତ ମାନଦଣ୍ଡରେ ନୂତନ ରେକର୍ଡ ସ୍ଥାପନ କରିଛି।
- ମୁଖ୍ୟ ସଂସ୍କାର ମୁଖ୍ୟ ବଜେଟ ସହିତ ରେଳ ବଜେଟର ମିଶ୍ରଣରୁ ଆସିଥିଲା, ଯାହାକୁ ବାଷ୍ପ ଯୁଗର ମାନସିକତା ଥିବା ଅନେକ ଲୋକ କୌଣସି ସ୍ପଷ୍ଟ କାରଣ ବିନା ଭୁଲିଯାଆନ୍ତି।
- ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁଁ ସମ୍ବଳର ସୀମିତ ଆବଣ୍ଟନ ଯୋଗୁଁ ରେଳବାଇ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ମଞ୍ଜୁରୀପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରକଳ୍ପ ସହିତ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିଲା। ଏଥିରେ ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ GBS ରେ 8.25 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର କେନ୍ଦ୍ରିତ ନିବେଶ ଦେଖାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ପୂର୍ବ ଦଶ ବର୍ଷରେ କେବଳ 1.56 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିଲା।
- ରେଳବାଇ ଖୁବ୍ଶୀଘ୍ର ଶ୍ରୀନଗରକୁ ପ୍ରଥମ ଟ୍ରେନ୍ ଚଳାଚଳ କରିବ, ଉପତ୍ୟକାକୁ ଯାଉଥିବା ଟ୍ରାକ୍ଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି, କିଛି ଉଚ୍ଚ ଏବଂ ଦୀର୍ଘତମ ସେତୁ ଏବଂ ଦୀର୍ଘତମ ରେଳ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପର୍ବତଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ନେଟୱାର୍କକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଛି।
- ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ପ୍ରଥମ ପ୍ରମୁଖ ରେଳବାଇ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ଯାହା 100% ବିଦ୍ୟୁତୀକରଣ ହାସଲ କରି ନିର୍ବିଘ୍ନ ପରିବହନ-ସଂଯୋଗକୁ ସୁଗମ କରିବ, ଏହା ଦ୍ୱାରା ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ କାର୍ବନ ପାଦଚିହ୍ନକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ କରିବ।
- ମିଶ୍ରିତ ଟ୍ରାଫିକ୍ ରେଳ ସିଷ୍ଟମରେ ମଧ୍ୟ ରେଳ ନେଟୱାର୍କରେ ଆଣ୍ଟି-କଲିଜନ କବଚ ପ୍ରସାର ସର୍ବାଧିକ।
- ଭାରତୀୟ ଟ୍ରେନ୍ଗୁଡ଼ିକ ‘ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ’ ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରୁଛନ୍ତି। ସୁରକ୍ଷିତ, ଦ୍ରୁତ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ଅଧିକ ଆରାମଦାୟକ ଟ୍ରେନ୍ ନିର୍ମାଣ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଘରୋଇ ଆବଶ୍ୟକତା ସହିତ ଉନ୍ନତ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାକୁ ସଫଳତାର ସହିତ ମିଶ୍ରଣ କରିଛି। ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଲଭ ହେବା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସୁଲଭତାକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଇଛି।
- ଏହାର ଅନନ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ ମଡେଲ ସହିତ, ରେଳବାଇ ତାର ମାଲ ପରିବହନ ରାଜସ୍ୱରୁ ଯାତ୍ରୀ ବ୍ୟବସାୟ ବିଭାଗର କ୍ଷତି ବହନ କରେ ଏବଂ ଏବେ ବି ଲାଭଜନକ ରହିଛି। ପ୍ରମୁଖ ବିକଶିତ ରେଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ଘରୋଇ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ଶୁଳ୍କ ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ମୁକ୍ତ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କର କ୍ଷତି ପୂରଣ ପାଇଁ ସରକାରୀ ସବସିଡି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି…
